As Encrobas

Así comezou o conflicto das Encrobas, un conflicto agrario iniciado no 1975 que acadou una gran repercusión en Galicia. Nel reflíctense as peculiaridades e características daquel cheo de expectativas de liberdade e transformación social.








A empresa eléctrica galega, denominada entón Unión Fenosa, pretendeu explotar un xacemento de lignito pardo depositado no subsolo do val agrícola sobre o que se asentaba unha gran parte da poboación desta parroquia, que roldaba naquel momento os mil cincocentos habitantes. O procedemento elixido, de extracción a ceo aberto, esixía o desaloxo de aproximadamente catrocentas familias campesiñas , estas familias dedicabanse á agricultura e a gandaría.

O papel das mulleres na revolta foi fundamental

O gobernó aprobou un expediente de expropiación forzosa para que a empresa, se non chegaba a acordos cos afectados, puidese facerse cos terreos urxentemente. Foron precisamente os enfrontamentos aos que deron lugar os intentos de ocupación dos terreos, fotografados e narrados polos periódicos con forte dramatismo, os que outorgaron protagonismo ás mulleres das Encrobas e suscitaron o apoio masivo da sociedade, que sería decisivo para o abandono do procedemento expropiatorio e a apertura de negociacións entre a empresa e as persoas afectadas. O último destes intentos de ocupación, que se prolongou durante toda unha fría mañá do mes de febreiro de 1977 e deu como resultado desmaios, agresións e detencións, ocupou portadas e páxinas interiores de varios periódicos e revistas, nas que podiamos ver mulleres situadas na primeira liña da resistencia, enfrontándose con decisión ao embate da Garda Civil.



Moncho nunha das suas intervencións

 

 O momento cumbre do conflicto foi no ano 1977 cando aproximadamente 200 gardas civis trasladáronse a aldea armados con fusiles co obxetivo de levar a cabo a expropiación.

No lugar a poboación soportou as cargas e a sua oposición a deixarse avasallar e regalar as suas terras acabou por ter recompensa. Esta oposición fixo que a Unión Fenosa tivera que cambiar de estratexia e realizaron una nova oferta aos agricultores. Responderon defendendose dos gardas con paraguas e pedras

 

O conflicto nunca quedou resolto completamente, pero os seus habitantes tiveron que abandonar a sua casa e a parroquia sufriu un importante éxodo rural, moitos deles deixaron pegada na participación no conflicto como foi Moncho Valcarce, o cura das Encrobas foi detido tras a contenda.

Nos días de hoxe, alí atopase una gran central térmica no solo expropiado a os campesiños que tiveron que buscarse a vida tralo seu desaloxo.

















 

Destinada ao crematorio

Mercedes Nuñez foi unha muller galega nada en Barcelona, non moi coñecida a pesar da sua apaixoante historia.


Mercedes, de país galegos, naceu en Barcelona no 1911 e morreu en Vigo no 1986. Durante a República traballou como secretaria de Pablo Neruda entre outras cousas e afiliouse ao Partido Socalista catalán unificado, pero co estalido da Guerra Civil exiliouse a Francia e a sua volta a Galicia nomearonna dirixente comunista o que fixo que pouco tempo despois foi encarcelada e pisou varias carceres españolas como a das Ventas en Madrid, tras un erro burocrático foi posta en liberdade e puido contiuar coa sua actividade pero foi moi perseguida e tivo que marchar por segunda vez ao exilio francés onde colaborou coa resistencia francesa e foi ingresada no campo de Argeles.


Novamente foi detida pero neste caso pola Gestapo alemá e transportaronna xunto outro grupo de republicanos e comunistas españois entre os que destacaban un gran grupo de mulleres ao campo de concentración de Ravensbrück.


 En Ravensbrück Mercedes vive á beira da morte, intentando sobrevivir cada día ás duras condicións do campo nazi, ao terrorífico appel (horas interminables en posición de firmes á intemperie), á fame e ás torturas que facían cada día efecto nos corpos das mulleres. Foi destinada a unha fábrica de armamento, Mercedes ten aínda forzas para sabotar o proceso de produción, coa idea de gañar terreo para unha guerra da que ela aínda se sente combatente.


carta cos nomes de todos os galegos presos polos nazis xunto a Mercedes

No 1945 os aliados entraron no campo e liberación colle a Mercedes Núñez na enfermaría, xusto nos días en que se prevía o seu traslado á cámara de gas. Lembra ela como moitos dos deportados agardaron ese día co último fío de vida para morrer en canto se sentiron liberados. Non foi o seu caso, Mercedes sae do horror nazi e, despois de pasar por varios sanatorios e centros de repouso, continúa o seu exilio en París, xunto co republicano Medardo Iglesias, co que tería o seu fillo Pablo, nacido tamén como exemplo da súa resistencia. Ela mesma elaborou unha carta cos nomes de todos os galegos detidos polos nazis que estaban xunto a ela no campo de concentración.


Mercedes morre no ano 1985 na sua Galicia e deixa todo o seu legado ao seu fillo Pablo Iglesias Nuñez, que segue moi activo a difundir a historia da sua nai e dirixe a Amical de Mauthausen en Galicia.