Dende Sálvora para o mundo

«Amada dos vellos deuses, mortos e esquecidos xa, que Sálvora lle chamaron, afeitos nela a atopar repouso doce e tranquilo de celestiais afáns».

-Na noite estrelecida. Ramón Cabanillas.

 

A illa de Sálvora é evocadora de naufraxios e de lendas, feito que puiden comprobar cando visiteina no 2012. Na actualidade pertence á parroquia de Ribeira e é a grande descoñecida das Illas que forman parte do Parque Nacional Marítimo-Terrestre das Illas Atlánticas unha gran pena xa que non ten nada que envidiar as famosas Cies de Vigo. A illa atópase deshabitada a día de hoxe menos o faro, que segue en funcionamento.

 

vista aérea da illa

É unha illa solitaria e a máis misteriosa de Galicia que conta cun oculto pasado, rodeada de illotes e poboada de rochas redondeadas pola acción do mar, do vento y do sal, con matorrais de toxo como única vexetación, recrean un ambente de misterio único.

Aínda que non é sinxelo acceder a ela xa que a illa foi propiedade da familia Otero-Goyanes ata o 2007, ano no que a Xunta de Galicia mercouna e foi no ano seguinte cando comezaron a traballar nas labores de rehabilitación.

 

 

No frontal da Illa pódese ver a estatua dunha serea: a serea de Sálvora. Sobre esta serea trata una das moitas lendas que hay arredor da illa, a serea chámase Mariña e é a nai dos primeiros propietarios de Sálvora, os Mariño. A escultura data de 1968, e a fixo por encargo de Joaquín Otero-Goyanes, marqués de Revilla, herdeiro descendente dos primeiros propietarios da illa como homenaxe. A lenda da serea de Sálvora explica a orixe mitolóxica desta familia.

estatua da serea logo da sua construcción





 

Conta a lenda que a serea Mariña foi encontrada na praia polo cabaleiro don Froilaz, que deseguida descubreu que era muda e casouse con ela e froito daquela relación naceu Mariño. Preocupado pola mudez da súa muller, don Froilaz confiou o seu pesar ao abade, e este aconselloulle que lle provocara unha forte emoción que puidera devolverlle a fala. O nobre acendeu entón unha fogueira e nun momento no que Mariña se achegou co seu fillo en brazos arrebatoullo e simulou botalo ao lume, o que causou a reacción esperada, e Mariña pronunciou o seu primeiro son.

 

Na illa encontrase o mítico Canal de Sagres, e aquí sitúase outra lenda galega, a do Hombre do  Sagres, que explica o porqué dos nomes de todas esas pedras que conforman o arquipielago e que sinalan as cartas náuticas, e nos traslada a un tempo anterior a romanización, cando en Galicia vivía a tribu dos oestrymnios, e os pobos celtas se extendían en oleadas polo Sur de Europa.

Conta a lenda que todo aquel que osaba ameazar a os oestrymnios era obxeto dun encantamento e se convertía en pedra, e que o rei da tribu celta dos saefes, deseoso de invadir os dominios de los primeros poboadores de Galicia, quiso eludir o encantamento cunha artimaña: o seu matrimonio con Forcadiña, filla do rei dos oestrymnios. Desta relación naceu Noro. Pero, cousas da vida, o malévolo plan foi descuberto e se produxo o encantamento: o rei dos guerreiros saefes quedó petrificado, coa sua lingua partida en sete pedazos, a mandíbula e as muelas esparcidas polos arredores. O rei saefe é, exactamente, o Home de Sagres, unha pedra con forma humana que encontrase na illa de Sagres (xunto a Sávora), e a sua lingua, é o illote Setelinguas. Ao Oeste de Punta Falcoeiro, as pedras Conles  e Queixada son a sua mandíbula desfeita, e as pedras Moas, as suas muelas, que en marea baixa se ven fronte a Setelinguas, no Paso do Carreiro.



mapa do arquipélago e todos os seus illotes



Forcadiña (frente a Punta Couso) e Noro (illote frente a la isla de Sálvora) foron también obxeto do encantamento e reposan entre outras moitas pedras que son os restos das embarcacions e do exército dos invasores saefes. Esta lenda trata de explicar os nomes dos illotes que rodean a illa principal.

Outra lenda que circula sobre o famoso relevo característico da illa. Estas son grandes moles de pedras redondeadas, dispostas en equilibrio unhas sobre outras.

No Alto de Gralleiros, preto do Faro, concéntranse unha gran cantidade destas peculiares formacións rochosas, que na imaxinación popular vinculou a lenda da Santa Compaña, a macabra procesión de mortos ou ánimas en pena que percorre polas noites os camiños anunciando a morte dalgún veciño.

relieve característico da illa

Creese que iban en duas filas, portando cada un unha luz, descalzos e vestidos con túnicas brancas, e que os encabeza un humano vivo, cunha cruz e un caldeiro, que foi condeado a vagar polas noites ata encontrar no seu camiño a outro humano, ao que entregaralle a cruz e o caldeiro. Mentras chega ese momento, irá palidecendo pouco a pouco e desmellorando o seu aspecto, pero polo día non recordará os seus recorridos nocturnos.

As xentes de Sálvora e das costas próximas creen que a Santa Compaña sae todos os vernes de entre as grandes pedras de Gralleiros hacia a aldea da illa. Despois, diríxese a Praia dos Bois, donde metese na auga en dirección a illa de Noro. Alí, oculta nas suas covas pasa o fin de semana e o luns regresa a Sálvora.


Aínda que non hai moito dende que as labores de recuperación da illa non e menos de esperar que a illa de Sálvora conta cun valor inmenso equiparable ao das demáis  illas que forman parte deste espazo natural. Deberíanse realizar máis excursións e viaxes a ela xa que ademáis de conter fermosas lendas, na supercicie da illa tamen atopase una antiga aldea de pedra abandoada e ser reconstuir pero con as suas casas e establos aún en pé, onde localizanse algunhas ferramentas e obxetos de la vida cotidiana de sus antiguos habitantes., asi tamén como una fábrica de salazóns que foi tamén un pazo da familia propietaria da illa durante anos, as prais de Bois e do Castelo. O faro, en outro dos vértices da illa, manten a sua importante actividade e foi durante a Segunda Guerra Mundial utilizado pola Marina como observatorio do tráfico marítimo.

antigo poboado abandonado

o pazo xunto a capela da illa